दाङ, जेठ १४ । शनिबार बिहान ११ वजे घोराही टेकेका प्रा.डा. गोविन्द केसी केहि समय आराम गरे । त्यसपछि राप्ती उपक्षेत्रीय अस्पतालमा पुगेका डा. केसी आफै अलमलमा परे । शनिबार ४ वजेदेखि राप्ती उपक्षेत्रीय अस्पताल परिसरमै सत्याग्रह सुरु गर्ने उद्देश्यसहित काठमाडौँबाट दाङ झरेका थिए–केसी । तर, उनले अनसन बस्नका लागि राप्ती उपक्षेत्रिय अस्पतालमा एउटा कोठा सम्म पाएनन् ।
कहिले जिल्ला प्रशासन कार्यालय पुगे त कहिले आई.एन.एफ.को कार्यालयले छोडेको खण्डहर जस्तो भवनमा पुगे । राप्ती उपक्षेत्रीय अस्पतालका आधा दर्जन बढी बडेमानका भवनहरु समेत अवलोकन गर्दा केसीले अनसन बस्नका लागि सुरक्षित र राम्रो कोठा पाउन सकेनन् । अन्ततः उनी ट्राफिक चोक नजिकै रहेको सत्यसाई मन्दिरको धर्मशालामा अनसन बस्ने करिव–करिव टुगो लाग्यो ।
दाङबाटै सत्याग्रह सुरु गर्ने योजनासहित डा. केसी काठमाडौँबाट हिडेदेखि नै खुट्टा कमाएको राप्ती उपक्षेत्रीय अस्पताल प्रशासनले आफ्नो कमजोरी देखाएको छ । अस्पतालका सुविधा सम्पन्न मानिएका ठूला भवनहरुमा डा. केसीले अनसन सुरु गर्नका लागि कुनै कोठाहरु उपलब्ध गराउन सकेन । विभिन्न बहानामा डा. केसीलाई अस्पताल प्रशासनले बाहिरै अनसन बस्ने व्यवस्था मिलाउनका लागि निमित्त मेडिकल सुपेरिटेन्डन्ट डा. जनार्दन पन्थी खटिएका थिए । अस्पताल प्रशासनले माथिको आदेश अनुसार डा. केसीलाई अस्पताल बाहिर राख्न खोजेको बुझिएको छ ।
अस्पतालमा राम्रो शौचालयको सुविधा नभएको भन्दै निमित्त मेडिकल सुपेरिटेन्डन्ट डा. पन्थीसहितको टोलीले डा. केसीलाई सिरडी सत्य साई मन्दिरको धर्मशालामा पु¥याएका थिए । त्यसको अलावा डा. केसी सत्याग्रहमा बस्ने भएपछि उनको स्वास्थ्य व्यवस्थापनका लागि आवश्यक उपकरण नभएको भन्दै प्रशासनले खुट्टा कमाइरहेको छ । आईसियूको व्यवस्था नभएको, राम्रो शौचालयको सुविधा नभएको, मानिसहरुको आवागमन बढ्ने भएपछि भर्ना गरिएका बिरामीहरुलाई असर पर्ने भन्दै अस्पताल भन्दा बाहिरै अनसनमा बस्ने व्यवस्था मिलाउने निमित्त मेडिकल सुपेरिटेन्डन्ट डा. पन्थीले बताए ।
डा. केसीलाई प्रमुख जिल्ला अधिकारी मेघनाथ काफ्लेले समेत सुविधा सम्पन्न नभएको स्थानमा अनसन बस्दा समस्या आउन सक्ने दाङमा अनसन नबस्न सुझाव दिए । सरकारले घोषणा गरे अनुसार दाङमा मेडिकल कलेज स्थापनाको सुरुवात गर्नुपर्ने माग पुरा गर्न दाङ झरेका डा. केसी प्रमुख जिल्ला अधिकारीलाई भेट्न गएका थिए । भेटका क्रममा प्रमुख जिल्ला अधिकारी काफ्लेले स्वास्थ्यमा आउन सक्ने समस्यालाई व्यवस्थापन गर्न जिल्लामा सुविधाहरु नभएको बताए ।
एकदिन रोकियो सत्याग्रह
प्राध्यापक डाक्टर गोविन्द केसीले शनिबारदेखि सुरु गर्ने भनिएको सत्याग्रह एक दिनका लागि रोकिएको छ । सरकारले २०७३ साल मंसिरमा घोषणा गरे अनुसार दाङमा मेडिकल कलेज स्थापनाको सुरुवात गर्नुपर्ने, चिकित्सा शिक्षा विधेयकलाई संशोधन गरेर पारित गर्नुपर्ने, प्रधानन्यायाधीश सुशीला कार्कीमाथिको महाअभियोग प्रस्ताव फिर्ता गर्नुपर्नेलगायतका मागहरु पुरा गर्न दवाव दिने योजनासहित घोराही आइपुगेका केसी शनिबारैदेखि अनसनमा बस्ने कार्यक्रम थियो । तर, स्वास्थ्य मन्त्रीको आश्वासनपछि डा. गोविन्द केसीको अनसन आइतबार दिउँसो १२ वजेसम्मका लागि रोकिएको हो ।
स्वास्थ्य मन्त्री गगन थापाले डा. केसीलाई फोनमार्फत् कुरा गर्दै आइतबार दिउँसो १२ वजेसम्म एक किसिमको निकास निकाल्ने आश्वासन दिएका थिए । स्वास्थ्य मन्त्री थापाको आश्वासनलाई कुर्दै डा. केसीले आफ्नो अनसनको समय तालिकालाई पछि सारेका हुन् । सरकारी चिकित्सा क्षेत्रको सुधारका लागि १० आंै पटक अनसनमा बसेका डा. केसीले सरकारसँग भएका सम्झौताहरु कार्यान्वयनका लागि दाङबाट दवाव सिर्जना गर्ने बताए ।
पाँच वर्षभित्र सबै प्रदेशमा मेडिकल कलेज निर्माण गर्ने सम्झौता अनुसार दाङमा पनि त्यो आयोजना सुरु हुनुपर्ने थियो । तर, अहिलेसम्म मेडिकल कलेज निर्माण बारे कुनै पनि प्रक्रिया अगाडि बढ्न सकेन । डा. केसी शनिबार नै अनसन बस्ने तयारी गरिरहदा आइतबार मध्यान्न १२ वजेसम्म सम्झौताको सुनुवाई गर्न अल्टिमेटम दिएका छन् ।
सत्याग्रह कहाँ हुन्छ ?
यदि सरकारले डा. केसीलाई चित्त बुझ्दो जवाफ दिन सकेन भने आइतबार दिउँसो २ वजेदेखि सत्याग्रह सुरु हुनेछ । सत्याग्रहका लागि उनी धर्मशालामा जानेछन् । राप्ती उपक्षेत्रीय अस्पतालमा सत्याग्रह सुरु गर्न नमिल्ने अवस्था आएपछि डा. केसी ट्राफिक चोकस्थित सिरडी सत्य साई मन्दिरको धर्मशालामा बस्ने करिव पक्का भएको छ ।
अनसनका लागि ठाउँ खोज्न अस्पताल प्रशासनको टोली दिनभर भौतारी रहँदा अस्पताल प्रशासनलाई नै डा. केसीलाई अस्पतालमा बस्न नदिएको टिप्पणी गर्न सुरु भएको छ । नागरिक स्तरबाट अस्पतालभित्रै अनसनमा बस्ने व्यवस्था मिलाउनुपर्ने दवाव आउन सुरु गरेपछि सरकारी तथा प्रशासन पक्ष भने डा. केसीलाई बाहिर नै अनसन बसाउने मनस्थितिमा देखिएको छ ।
दलहरुलाई टाउको दुखाई
दाङमा हुने भनिएको स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानको विषय रोकिएको लामो समय भइसकेको थियो । यो विषयमा दलहरुले आफ्नो क्षेत्रबाट पहल गर्दै आएका थिए । तर, नजिक आएको स्थानीय तहको निर्वाचनकै समयमा डा. केसी अनसन बस्ने नै गरी दाङ झरेपछि दलहरुलाई टाउको दुखाईको विषय भएको छ । चुनावी प्रसारप्रसारको कार्यक्रमलाई तीव्रता दिनुपर्ने समयमा केहि समय डा. केसीको आन्दोलनमा पनि खर्चिनुपर्ने, केसीको अवस्थामा जुनसुकै मोड आउन सक्ने र त्यसले जिल्लाको माहोल परिवर्तन गर्ने र त्यसले निर्वाचनमा असर गर्ने नेपाली काँगे्रसका एक नेताले बताए । बाहिरी रुपमा डा. केसीको सत्याग्रहलाई दलहरुले स्वागत गरेको भएपछि त्यति ध्यान नदिएको पाइएको छ ।
