ज्यो. रत्ननिधि रेग्मी ‘शुक्राचार्य’/ हरेक नयाँ साल सुरु हुँदा जो कोहीलाई पनि आशावादी बनाउँछ नै । मानिस स्वभावैले आशामुखी हुन्छ । हाम्रो मात्र होइन क्रिस्चियन देशहरूमा पनि १ जनवरीलाई नयाँ साल परिवर्तनका हिसाबले धुमधाम साथ मनाउँछन् । मुस्लिम समुदायले पनि महोरमलाई वर्ष प्रवेश उत्सवका रूपमा मनाउने गर्छन् । भारत वर्षमा मात्र अनेकौं संवत्सरहरू चलेका वा चल्दैआएका छन् । तिनमा मुख्य गरी विक्रम, शाके, मुस्लिम र इस्वी संवत् बढी चल्तीमा छन् ।

हरेक देशभित्र धेरै जाति र संस्कृति भएकाले तिनका आ–आफ्नै प्रकारका संवतहरू फेरिने अलगअलग पद्धतिहरू छन् । हाम्रो जस्तो बहुल जाति र बहुल संस्कृति भएको देशमा हरेक जातिका नयाँ वर्षका बेग्लाबेग्लै संस्कारहरू छन् । व्राह्मण, क्षेत्रीले वैशाख १ लाई नव वर्ष, राई, लिम्बू आदिले वैशाख शुक्ल पूर्णिमा (उँभौली) लाई, नेवारहरूले कार्तिक शुक्ल प्रतिपदा (न्हूँ दया भिन्तुना) लाई, गुरुङ, मगर आदिले पौष शुक्ल प्रतिपदा (तमुल्होसार) लाई, तामाङलगायतले माघ शुक्ल प्रतिपदा (सोनाम ल्होसार) लाई र हिमाली क्षेत्रका शेर्पा आदिले फाल्गुण शुक्ल प्रतिपदा (ग्याल्पो ल्होसार) लाई नयाँ वर्ष प्रवेशका रूपमा मनाउने गर्छन् । हाम्रो पञ्चांग गणनाका लागि तिथि, नक्षत्र, योग र करणका लागि शक संवत् (चैत्र शुक्ल प्रतिपदा) र गते, बार, दिन, घण्टा आदिका लागि विक्रम संवत् मेषार्क (वैशाख १ गते) लाई प्रमुख आधार मानिएको छ । यही पात्रोका आधारमा सबैले आ–आफ्ना प्रचलनअनुसारका पात्रा या क्यालेन्डरहरू बनाउँछन् । सूर्यको परमोच्चकाल मेष राशिको १० अंशा (०.१० डिग्री) मा हुने भएकाले त्यसलाई विक्रम संवत्ले बढी महत्व दिएको छ । सूर्य सिद्धान्तले पनि यही मेषार्क अर्थात् वैशाख महिनाको प्रारम्भलाई गणनारम्भ मानेको छ । तसर्थ, वैशाख १ गते जति बजे सूर्य मेष राशिमा प्रवेश गर्छ, त्यसैलाई वर्षारम्भ मानिन्छ । स्मरणीय छ, सूर्यका सहस्र नाममध्ये एक विक्रम पनि हो । विक्रम संवत् भनेको नेपालीमा सूर्य सम्वत् हो भनेर बुझ्नुपर्छ । यो आजसम्मको सबैभन्दा वैज्ञानिक गणना पद्धति हो ।

यस वर्ष चैत्र ३१ गते राति १ बजेर ४१ मिनेटमा सूर्य मेष राशिमा प्रवेश गरेका छन् । सूर्य कुण्डलीअनुसार सो समयमा नेपाली क्षितिजमा मकर लग्न, मीन नवमांश, कर्क होरा, मेष द्ेष्काण, कन्या त्रिशांश, धनु दशमांश, मेष द्वादशांश, कन्या सप्तमांश, कन्या षोडशांश तथा सिंह षष्ठ्यांश चलिरहेको छ । क्षष्टकाल ५०.३ (घ.प.) तथा विशाखा नक्षत्रको भोग्यांश ६६.४८ बाट भुक्तांश ४३.।५२ चलिरहेको सो समयम सूर्य स्पष्ट ०।०।०।०, चन्द्रमा ६।२८।४६।३६, मंगल १।०।४२।२०, बुध ०।१०।४।२३, गुरु ५।२३।२९।१०, शुक्र ११।२।६७।९, शनि ८।३।४४।२१ तथा राहु ४।७।३९।४७ डिग्रीमा रहेका छन् । गत चैत्र शुक्ल प्रतिपदा बुधबार भएकाले यस वर्षको राजा बुध ग्रह तथा वर्ष प्रवेशको बारादि शुक्रबार भएकाले मन्त्री शुक्र हुनेछन् । त्यसैगरी, सस्येश र नीरसेश सूर्य, मेघेश, फलेश र दुर्गेश बुध, रसेश मंगल, धान्येश शुक्र र धनेश शनि भई ग्रहमण्डलमा आफ्ना क्षेत्रको कार्य गर्नेछन् ।

२०७४ मा भाद्र ६ गते मंगलबार राति ११ः३३ मा सानो चन्द्रग्रहण लाग्नेछ र राति १२ः१७ मा सकिन्छ भने माघ १८ गते बुधबार खग्रास चन्द्रग्रहण लाग्नेछ । साँझ ६ः२५ मा स्पर्श भएर राति ९ बजे समाप्त हुनेछ भने जेठ २७ बाट वृहस्पति मार्गी हुनेछन् । त्यस्तै, गुरु असोज २६ मा अस्त भएर कात्तिक २४ गते उदय हुनेछन् । त्यसैगरी, शुक्र वैशाख २ गतेबाट मार्गी हुन्छन् भने मंसिर २४ मा अस्त भई फागुन ७ गते मात्र उदय हुनेछन् । गुरु–शुक्र अस्तकालमा शुभकार्य गर्नुहुँदैन भन्ने पुरानो मान्यता अथवा अन्धविश्वास पनि छ । ज्योतिषीय दृष्टिमा चाहिँ गुरुको वक्रीकाल सबैभन्दा खराब मानिन्छ भने शुक्रको वक्रीकालमा एक्सिडेन्ट ज्यादा हुन्छन् । २०७३ मा फागुनदेखि नै शुक्र वक्री भएकाले मोटर दुर्घटना ज्यादा भएका थिए । गुरु वक्रीकालमा उल्टा तथा गैरकानुनी कार्य ज्यादा हुने र जन्मकालमा ग्रहहरू कमजोर हुनेको मरण हुने वा रोग, व्याधीको प्रकोप बढ्ने ज्योतिषीय मान्यता छ । गत माघ २४ देखि गुरु वक्री भएकाले ढिला, सुस्ती, रोग, व्याधी तथा प्रदूषण आदिको प्रकोप बढेको हो भन्न सकिन्छ । तर, कर्मकाण्डमा चाहिँ अस्तलाई नराम्रो मानिएको छ । मंगलको वक्रीकालमा गुन्डागर्दी, ज्यादती, रक्तविकार आदि, बुधको वक्रीकालमा व्यापारमा घाटा, ब्रेनमा समस्या तथा शनिको वक्रीकालमा कार्य विलम्ब तथा श्वास–प्रश्वास आदिको समस्या आइपर्नेछ । यिनै वक्री ग्रहले सूर्य या चन्द्रमामाथि प्रभाव पारे भने खतरनाक हुन्छ । सबै ग्रहको परस्पर दृष्टि (एउटै रेखा) मा परे भने भूकम्प, सुनामी तथा पृथ्वीमा उथलपुथल आउनेछ । ग्रहहरूको विश्लेषण गरेर फल बताउने विद्यालाई नै ज्योतिष शास्त्र भनिन्छ । ग्रहको चुम्बकीय शक्ति मानव र जीव प्राणीहरूमा प्रवाहित भइरहेको हुन्छ ।

चुनाव हुन्छ वा हुँदैन ? सत्ता परिवर्तन हुन्छ वा हु“दैन? भन्ने कुतूहलता आम रूपमा रहनु स्वाभाविकै हो । अलिकता अदालत, प्रहरी वा सेनाको वर्चस्व बढ्न सक्नेछ। दलहरूमा एकताको शृंखला तीव्र गतिमा बढ्नेछ । वर्ष प्रवेशका हिसाबले यसपल्टका ग्रहगोचर नेपालका निम्ति त्यति खराब देखिँदैनन् । पृथ्वीनारायण शाहले काठमाडौं कब्जा गर्दा रेवती नक्षत्र र मीन राशिमा चन्द्रमा रहेकाले र काठमाडौं नेपालको राजधानी भएको हुँदा नेपालको मीन राशि ठहर्छ । यसपल्ट उच्चमा शुक्र, सूर्य र धनुमा शनि रहेकाले नेपालको आन्तरिकभन्दा वैदेशिक सम्बन्ध राम्रो रहनेछ । विदेशबाट मनग्ये सहयोग आउनेछ । शुक्र बलवान् भएकाले बाटाघाटा, राम्रा भवन, मन्दिर, बाँध, पैनी आदिको निर्माण हुनेछन् भने लग्नबाट केन्द्रमा सूर्य, बुध र चन्द्रमा भएकाले राजनीति र प्रशासनमा सुधार हुनेछ । असार, साउनपछि दक्षिणी क्षेत्रमा केही गन्जागोल वा बाढीको प्रकोप बढ्नेछ ।

कन्यामा गुरुपछि भदौबाट तुलामा जाने हुँदा नेपालको लाभस्थानमा रहँदा शैक्षिक, धार्मिक तथा व्यापार–व्यवसाय लाभदायक नै रहनेछ । तर, केन्द्रको शनि मानिसहरूमा ज्यादाजसो आलस्यताले बास गर्नेछ । रोजगारीका बाटाहरू बढ्नेछन् । विशेष गरी चुनाव हुन्छ वा हुँदैन ? सत्ता परिवर्तन हुन्छ वा हुँदैन ? भन्ने कुतूहलता आम रूपमा रहनु स्वभाविकै हो । अलिकता अदालत, प्रहरी वा सेनाको वर्चस्व बढ्न सक्नेछ । दलहरूमा एकताको शृंखला तीव्र गतिमा बढ्नेछ । खेती, बालीमा भने कम प्रगतिको सम्भावना प्रबल छ । चोरी, घूसखोरी तथा बलात्कार र हिंसाका घटनामा केही न्यूनता देखिएला । नियम कानुनको परिपालनातिर समाज लागिपर्ने तथा संविधानको मजबुतीकरण हुँदै जाने देखिन्छ । चुनाव ३।४ चरणमा हुन सक्नेछ भने चुनावमा दलहरूको भन्दा धार्मिक, बौद्धिक वा क्षेत्रीयतावादीहरूको बढी गुञ्जायस रहला । प्रमुख दलहरूलाई आफ्नो वर्चस्व जोगाउन हम्मेहम्मे पर्नेछ भने धेरै दलहरू अस्तित्वबाट आझेल पर्नेछन् । यस वर्ष भदौअघि मिथुन, कन्या, धनु र मीन राशिलाई अपेक्षाकृत राम्रो रहनेछ । बन्द व्यापारमा लाभ, वैवाहिक जीवन सुखद् एवं पठनपाठनमा सन्तोषजनक रहे पनि आश्विनपछि मध्यम रहनेछ । त्यस्तै वृष, सिंह, वृश्चिक र कुम्भ राशिलाई भदौअघि मध्यम रहनेछ । खास गरी वैदेशिक व्यापार वा कारोबार र टाढाका काममा सफलता मिल्नेछ भने आन्तरिक पक्ष कमजोर रहनेछ । आश्विन उप्रान्त घरायशी खर्च, विवाद र झमेलाले सताउनेछ । मेष, कर्क, तुला र मकर राशिलाई भदौअघि कार्यमा असफलता, परेशानी, आन्तरिक खर्च एवं ऋणभारले सताउनेछ भने असोजदेखि कार्यमा सुधार, बन्द व्यापारमा प्रगति, पठनपाठनमा रुचि, मान–सममान एवं कार्य प्रगति हुनेछ ।

वैवाहिक जीवनमा मधुर सम्बन्ध बनिरहला । माथि उल्लेखित राशिका मानिसहरूका जन्मकालमा गुरु वक्री, वेधित वा नीच भएमा राजयोग भंग भई दुःख, परेशानी, मुद्दा आदि झमेला आउला । मंगल वक्री, वेधित वा नीच भए भूमिसम्बन्धी हानि बेहोर्नु पर्ला, जेल, दण्ड आइपर्ला । बुध वक्री, वेधित वा नीच भएमा साझेदारीमा झन्झट, व्यापार व्यवसायमा मन्दी एवं इष्टमित्रबाट धोका आउला । शुक्र वक्री, वेधित, नीच आदि भए प्रेममा धोका, पति–पत्नीमा मनमुटाव वा गृहकलह, गाडी एक्सिडेन्ट आदि आइपर्ला । शनि वक्री, वेधित वा नीच भए दुर्मरण, घाउ, खटिराले दुःख देला, शरीरमा रोग देखापर्ला, श्वास–प्रश्वास, मृगौला आदि रोगले सताउला । अतः एव राम्रो ज्योतिष पढेको मानिसलाई मात्र हेराएर काम गरेमा राम्रो होला । पत्थर लाएर वा पूजा गरेर ग्रहशान्ति हुँदैन । लिएर आएको कुरा भोग्नैपर्ने भए पनि खानपान, आहार, विहारले तल–माथि पर्न सक्ने हुँदा यसतर्पm ध्यान दिनु राम्रो हुनेछ । २०७४ सालले सबैको कल्याण गरोस् ।